miércoles, 18 de noviembre de 2015

Paisaxe e literatura

Fotograma do filme El bosque animado, sentirás su magia

É un clásico falar de paisaxe e literatura. Moitas son as autoras e os autores que convertiron a paisaxe en protagonista das súas obras. Aquí tes unha escolma que non ningún criterio de selección.
Wenceslao Fernández Flórez escribiu un precioso libro, El bosque animado, que comeza cunha descrición sobre a fraga de Cecebre, hoxe moi reducida en extensión pola acción do ser humano:
“La fraga es un tapiz de vida apretado contra las arrugas de la tierra; en sus cuevas se hunde; en sus cerros se eleva, en sus llanos se iguala. Es toda vida: una legua, dos leguas de vida entretejida, cardada, sin agujeros, como una manta fuerte y nueva, de tanto espesor como el que puede medirse desde lo hondo de la guarida del raposo hasta la punta del pino más alto. ¡Señor, si no veis que vida en torno! Donde fijáis vuestra mirada divisáis ramas estremecidas, troncos recios, verdor: donde fijáis vuestro pie dobláis hierbas que después procuran reincorporarse con el apocado esfuerzo doloroso de hombrecillos desriñonados; donde llevéis vuestra presencia habrá un sobresalto más o menos perceptible de seres que huyen entre el follaje, de alimañas que se refugian en el tojal, de insectos que se deslizan entre vuestros zapatos, con la prisa de todas sus patitas entorpecidas por los obstáculos de aquella selva virgen que para ellos representan los musgos, las zarzas, los brezos, los helechos. El corazón de la tierra siente sobre sí este hervor y este abrigo, y se regocija” (Wenceslao Fernández Flórez, El bosque animado, Madrid, Espasa Calpe, 1995, páx. 39)
O cineasta José Luis Cuerda dirixiu en 1987 unha bonita película, El bosque animado, inspirada na novela e que recibiu cinco Goyas; o libro volveu ser levado ao cine, en banda deseñada, por Ángel de la Cruz e Manolo Gómez (2001), cinta que obtivo dous premios Goya: El bosque animado, sentirás su magia.
Rosalía de Castro escribiu moitos poemas nos que manifestou a súa relación coa súa paisaxe. Adiós ríos é un deles, musicado polo cantautor berciano Amancio Prada:
Adiós ríos, adiós fontes
Adiós ríos, adiós fontes
adiós, regatos pequenos;
adiós, vista dos meus ollos,
non sei cándo nos veremos.
Miña terra, miña terra,
terra donde m’eu criei,
hortiña que quero tanto,
figueiriñas que prantei.
Prados, ríos, arboredas,
pinares que move o vento,
paxariños piadores,
Muiño dos castañares,
noites craras do luar,
campaniñas timbradoiras
da igrexiña do lugar.
 Se visualizas este programa dedicado á poesía paisaxística, escoitarás a outro dos máis importantes poetas galegos, Uxío Novoneyra, que cantou a O Caurel no seu libros Os eidos (1959):
Terra moura das montañas!
boa terra que das auga
e teis auga nas entrañas

 Falamos constantemente da diversidade como un dos sinais de identidade da Península Ibérica. Diversidade en todos os aspectos, tamén na paisaxe. Fronte a descrición que os escritores fan da paisaxe galega, Juan Goytisolo fala da almeriense nestes termos:
“Un centenar de metros más lejos, los cortijos comieznan a esparcirse. A las huertas embardadas suceden los alijares y las ramblas arenosas y desérticas. La vegetación se reduce a su expresión más mínima: chumberas, pitas, algún que otro olivo retorcido y enano. A la derecha, la llanura se extiende hasta los médanos del golfo, difuminada por la calina. Los atajos rastrean el pedregal y se pierden entre las zarzas y matorrales, chamuscados y espinosos. Las nubes coronan las sierras del Cabo de Gata. En el horizonte, el mar es sólo una franja de plomo derretido” (Juan Goytisolo, Campos de Níjar, 1959).

No hay comentarios:

Publicar un comentario