miércoles, 18 de noviembre de 2015

Paisaxe e literatura

Fotograma do filme El bosque animado, sentirás su magia

É un clásico falar de paisaxe e literatura. Moitas son as autoras e os autores que convertiron a paisaxe en protagonista das súas obras. Aquí tes unha escolma que non ningún criterio de selección.
Wenceslao Fernández Flórez escribiu un precioso libro, El bosque animado, que comeza cunha descrición sobre a fraga de Cecebre, hoxe moi reducida en extensión pola acción do ser humano:
“La fraga es un tapiz de vida apretado contra las arrugas de la tierra; en sus cuevas se hunde; en sus cerros se eleva, en sus llanos se iguala. Es toda vida: una legua, dos leguas de vida entretejida, cardada, sin agujeros, como una manta fuerte y nueva, de tanto espesor como el que puede medirse desde lo hondo de la guarida del raposo hasta la punta del pino más alto. ¡Señor, si no veis que vida en torno! Donde fijáis vuestra mirada divisáis ramas estremecidas, troncos recios, verdor: donde fijáis vuestro pie dobláis hierbas que después procuran reincorporarse con el apocado esfuerzo doloroso de hombrecillos desriñonados; donde llevéis vuestra presencia habrá un sobresalto más o menos perceptible de seres que huyen entre el follaje, de alimañas que se refugian en el tojal, de insectos que se deslizan entre vuestros zapatos, con la prisa de todas sus patitas entorpecidas por los obstáculos de aquella selva virgen que para ellos representan los musgos, las zarzas, los brezos, los helechos. El corazón de la tierra siente sobre sí este hervor y este abrigo, y se regocija” (Wenceslao Fernández Flórez, El bosque animado, Madrid, Espasa Calpe, 1995, páx. 39)
O cineasta José Luis Cuerda dirixiu en 1987 unha bonita película, El bosque animado, inspirada na novela e que recibiu cinco Goyas; o libro volveu ser levado ao cine, en banda deseñada, por Ángel de la Cruz e Manolo Gómez (2001), cinta que obtivo dous premios Goya: El bosque animado, sentirás su magia.
Rosalía de Castro escribiu moitos poemas nos que manifestou a súa relación coa súa paisaxe. Adiós ríos é un deles, musicado polo cantautor berciano Amancio Prada:
Adiós ríos, adiós fontes
Adiós ríos, adiós fontes
adiós, regatos pequenos;
adiós, vista dos meus ollos,
non sei cándo nos veremos.
Miña terra, miña terra,
terra donde m’eu criei,
hortiña que quero tanto,
figueiriñas que prantei.
Prados, ríos, arboredas,
pinares que move o vento,
paxariños piadores,
Muiño dos castañares,
noites craras do luar,
campaniñas timbradoiras
da igrexiña do lugar.
 Se visualizas este programa dedicado á poesía paisaxística, escoitarás a outro dos máis importantes poetas galegos, Uxío Novoneyra, que cantou a O Caurel no seu libros Os eidos (1959):
Terra moura das montañas!
boa terra que das auga
e teis auga nas entrañas

 Falamos constantemente da diversidade como un dos sinais de identidade da Península Ibérica. Diversidade en todos os aspectos, tamén na paisaxe. Fronte a descrición que os escritores fan da paisaxe galega, Juan Goytisolo fala da almeriense nestes termos:
“Un centenar de metros más lejos, los cortijos comieznan a esparcirse. A las huertas embardadas suceden los alijares y las ramblas arenosas y desérticas. La vegetación se reduce a su expresión más mínima: chumberas, pitas, algún que otro olivo retorcido y enano. A la derecha, la llanura se extiende hasta los médanos del golfo, difuminada por la calina. Los atajos rastrean el pedregal y se pierden entre las zarzas y matorrales, chamuscados y espinosos. Las nubes coronan las sierras del Cabo de Gata. En el horizonte, el mar es sólo una franja de plomo derretido” (Juan Goytisolo, Campos de Níjar, 1959).

martes, 17 de noviembre de 2015

As augas e a acción antrópica


Máis fotografías da mesma reportaxe

Visualizamos recentemente o documental “Una mina en PicoVello”. Do que este programa de El escarabajo verde (TVE) é do impacto das actividades humanas sobre as augas. E sobre este mesmo tema fala a noticia “La sal y el calor conquistan las tierras delEbro”, que forma parte dunha serie de reportaxes do xornal El País sobre o impacto do cambio climático no mar Mediterráneo.
Tamén ao redor dese problema, aínda que xa con varios anos, é o programa de TVE chamado Un país en la mochila, do que foi presentador o aragonés José Antonio Labordeta. Un dos episodios estivo dedicado ao mesmo río: “Donde el Ebro se hace delta”.

sábado, 7 de noviembre de 2015

48 mulleres asasinadas en España, vítimas da violencia de xénero


No que vai de ano, en España foron asesinadas 48 mulleres, vítimas da violencia machista. O curso pasado dúas compañeiras da clase fixéronnos unha presentación ao redor desta lacra, sobre a que veu falar connosco Lola Ferreiro.
Onte sábado, 7 de novembro, tivo lugar en Madrid unha manifestación con organizacións procedentes de todos os territorios do Estado español para protestar por esta situación.
Resulta sorprendente como hai non moitos anos, o que hoxe consideramos inaceptable —calquera forma de violencia contra a muller— era tratado como chiste
Aproxímase o Día Internacional contra a violencia de xénero. É unha boa ocasión para saber máis sobre este terrible problema. Se navegas pola rede atoparás numerosos sitios sobre a violencia de xénero. Un deles é o da Xunta de Galicia. Outro, o do Goberno de España.



"Chove en Santiago"


Agora que rematamos o tema dos climas e do tempo, aquí vai un poema.
A raíz das viaxes de Federico García Lorca polas nosas terras, o poeta granadino escribiu en galego, seis poemas dedicados a Galicia. Deles procede “Chove en Santiago”:
Chove en Santiago
meu doce amor
camelia branca do ar
brila entebrecida ao sol.

Chove en Santiago
na noite escura
herbas de prata e sono
cobren a valeira lúa.

Olla a choiva pola rúa
laio de pedra e cristal.
Olla no vento esvaido
soma de cinza do teu mar.

Soma e cinza do teu mar
Santiago,lonxe do sol
agoa da mañan anterga
trema no meu corazón.

 Podes escoitar unha interpretación musical deste poema ao coidado de Luar na lubre e Ismael Serrano en https://www.youtube.com/watch?v=FwvbAyoFDWw